17 września 2021 r. w Białymstoku – stolicy Podlasia – zostanie otwarte Muzeum Pamięci Sybiru. To jedyna placówka w Polsce, a być może i na świecie, całkowicie poświęcona ludziom, którzy od końca XVIII, aż do połowy XX wieku byli zsyłani w głąb Rosji i deportowani do Związku Sowieckiego. Poprzez pryzmat losów Polaków i innych obywateli wielonarodowej Rzeczypospolitej, pokazujemy uniwersalne prawdy o ludzkim okrucieństwie i o braterskiej sile przetrwania, o ideologicznym szaleństwie totalitaryzmów, i o podstawowych wartościach moralnych wypracowanych przez cywilizację.
Muzeum Pamięci Sybiru zostało ulokowane w jednym z przedwojennych magazynów wojskowych, bezpośrednio przylegającym do bocznicy kolejowej dawnego Dworca Poleskiego. To właśnie na tej bocznicy w latach 1940–1941 oraz w 1944 roku Sowieci ładowali do wagonów ludzi deportowanych na Sybir.
Nowoczesna, multimedialna wystawa główna Muzeum, rozmieszczona na powierzchni około 2 tys. mkw., opowiada o obecności Polaków w carskiej Rosji oraz w Związku Sowieckim. Jej pierwsza część jest przestrzennym, wizualnym i dźwiękowym wyobrażeniem przedwojennych Kresów Wschodnich. Drugą część tej opowieści symbolizuje biała, pusta przestrzeń. To Sybir – miejsce cierpienia, do którego trafiali deportowani przez Sowietów. Ale jest jeszcze jeden element tej ekspozycji: Memoriał Zbrodni Katyńskiej. Tu pozostaje tylko pamięć i zaduma nad istotą człowieczeństwa.
Historia polskiego Sybiru jest opowieścią niezmiernie istotną dla wszystkich Polaków, ponieważ to także z niej wywodzi się nasza narodowa tożsamość. Muzeum Pamięci Sybiru będzie miejscem, z którego ta opowieść będzie wydobywać się na cały świat. Jeśli nie będą jej znać nasze dzieci, to nigdy nie będą w stanie zrozumieć ani siebie, ani otaczającego świata.
Już dziś zapraszam Państwa najserdeczniej do Białegostoku, w gościnne progi Muzeum Pamięci Sybiru przy ul. Węglowej 1. Możliwość osobistego spotkania z Wami będzie dla nas największą radością i spełnieniem misji, którą przekazali nam rozrzuceni po całym świecie Sybiracy – misji przekazania pamięci o ich losie.
Muzeum Pamięci Sybiru
ul. Węglowa 1
15-121 Białystok
